Kilka słów o dywanach wełnianych
Dywany wełniane są, obok jedwabnych, najstarszymi i najbardziej ekskluzywnymi produktami. Wełna jest materiałem naturalnym, trwałym, odpornym na wycieranie. Aktualnie do wyrobu dywanów wełnianych stosuje się głównie wełnę angielską, tybetańską i nowozelandzką. Historia dywanów wełnianych sięga czasów sprzed naszej ery, a za tradycyjną kolebkę ich powstania uważa się Azję.
Kilka słów o historii dywanów wełnianych
Powszechnie uważa się, że produkcja dywanów rozpoczęła się w Persji pomiędzy III a II wiekiem p. n. e. Przez tysiąclecia, aż do czasów współczesnych dywany perskie uważano za najznakomitsze produkty tego typu. Tradycyjnie wytwarzano je z wełny, zajmowały się tym przede wszystkim kobiety. Dywany starożytnej Persji nie były tylko elementem wystroju domostw. Spełniały rożne funkcje. Służyły do modlitwy, jako dokumentacja ważnych wydarzeń czy zjawisk towarzyszących ludziom na co dzień. Tradycyjnymi wzorami były elementy przyrody i środowiska naturalnego, życia społecznego czy kulturalnego danej społeczności. Ale dywany wełniane to nie tylko Persja. Z powodzeniem i na dużą skalę wytwarzano je także w Chinach, Afganistanie, Turkmenistanie, Indiach czy Nepalu. Krajem, który posiada bardzo bogatą i długa tradycję wytwarzania jest Turcja. Od dywanów perskich odróżnia je sposób plecenia węzłów (pisaliśmy o tym w artykule „Techniki wytwarzania dywanów. Część pierwsza. Dywany tkane ręcznie” wskazując różnice pomiędzy węzłem symetrycznym i asymetrycznym) oraz kolorystyka i wzornictwo. Dywany tureckie pierwotnie spełniały te same funkcje. Ogrzewały pomieszczania, zdobiły je i służyły do modlitwy.
Kilka słów o rodzajach dywanów wełnianych
Do najpopularniejszych rodzajów dywanów wełnianych zaliczmy kilimy, cicimy, sumaki i kobierce. Różnice między nimi wynikają z odmiennych sposobów tkania takich dywanów. Dla przeciętnego użytkownika wydają się one być bez znaczenia, jednak dla ludzi wytwarzających je wszystkie niuanse miały znaczenie. Kilimy tkane są płasko, a wzór jest dwustronny. W cicimach watek oplatany jest wokół osnowy kilkakrotnie. Sumaki są jednostronne, mają coś na kształt „lewej strony”, w strukturze przypominają łańcuch. Kobierce, z kolei, wytwarza się z dużej ilości węzłów, a po zakończeniu pracy strzyżone są specjalnymi nożycami. Najpopularniejszymi wydają się być kilimy i kobierce, o czym świadczyć może fakt, iż nazwy te przeniknęły do współczesnego języka i często stosuje się je zamiennie wobec dywanu wełnianego. Każdy z nich, bez względu na klasyfikację jest pięknym elementem dekoracyjnym, a jako że wytwarzane były ręcznie, były i są jedynymi w swoim rodzaju. Dlatego, między innymi, dywany wełniane przez wielu uważane są za dzieła artystyczne, tworząc niejednokrotnie prawdziwe kolekcje pasjonatów tej formy sztuki.
Foto: Dywany wełniane
Kilka słów o barwieniu dywanów wełnianych
Tradycyjnymi barwnikami używanymi przy produkcji dywanów wełnianych były barwniki naturalne uzyskiwane z roślin i zwierząt. Służyły do tego bulwy, łodygi, liście roślin czy wydzieliny niektórych gatunków owadów. Musiały być one oczywiście odpowiednio przetworzone i przygotowane do takiego użycia. Z czasem jednak sztuczne barwniki chemiczne zaczęły wypierać te naturalne. Składała się na co raz większa popularność dywanów w Europie oraz komercjalizacja i mechanizacja produkcji.
Kilka słów o technikach wytwarzania dywanów wełnianych
Pierwsze dywany wytwarzane były ręcznie. Oczywistym jest, iż kilka tysięcy lat temu ludność nie miała dostępu do zautomatyzowanej produkcji czegokolwiek. Produkcja dywanów była czasochłonna, a zajmowały się tym całe wioski. Wraz z upływem czasu i rosnącą wymianą handlowa między wschodem a zachodem wzrosło zapotrzebowanie na dywany, które stały się elementem kultury również świata zachodniego. Doprowadziło to do mechanizacji produkcji. Wymyślono specjalne maszyny z mechanicznymi i automatycznymi krosnami, które umożliwiły zwiększenie i komercjalizację produkcji. O ile dywany tkane ręcznie były dziełami sztuki, jedynymi w swoim rodzaju, niepowtarzalnymi zabytkami kultury, o tyle dywany wytwarzane techniką maszynową są powtarzalnym produktem, możliwym do otrzymania w niezliczonej ilości kopii. Stąd też ceny dywanów tkanych ręcznie wielokrotnie przewyższają ceny dywanów tkanych maszynowo. Bez względu jednak na technikę wytwarzania dywanów wełnianych, sposób ich czyszczenia i konserwacji jest podobny.
Kilka słów o czyszczeniu dywanów wełnianych
O ile ludy starożytne nie miały dostępu do maszyny ekstrakcyjnej i fachowych środków piorących, o tyle współcześni użytkownicy dywanów wełnianych powinni pamiętać o tym, że należy je regularnie czyścić, odkurzać, trzepać oraz prać gdy jest to konieczne. Pamiętajmy, że dywany modlitewne traktowane były z szacunkiem i pietyzmem, zatem nie były narażone w tak dużym stopniu na zabrudzenia i zniszczenia. Dziś dywan wełniany w znakomitej większości przypadków jest elementem wystroju mieszkania i służy przede wszystkim do tego, aby po nim chodzić. Dywany wełniane bardzo łatwo zniszczyć i odbarwić piorąc je na własna rękę. Chyba każdy posiadacz tak ekskluzywnego produktu chciałby tego uniknąć. Najlepszym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest zlecenie prania dywanu wełnianego fachowej firmie, która z pewnością wyczyści dywan skutecznie i nie uszkodzi jego włókien.